#2 - Liệu các đồng minh có trở thành gót chân Asin của Ukraine?
Ngô Tiến Long
Ngày 22/9, Tổng thống Ukraine Zelensky đã được nước chủ nhà Canada mời phát biểu trước toàn thể Quốc hội để tranh thủ sự ủng hộ quốc tế cho Ukraine trong cuộc chiến chống Nga.
Nguồn: Bloomberg
Không chỉ vậy, để thể hiện tình đoàn kết mạnh mẽ với Ukraine, Chủ tịch Hạ viện Canada Anthony Rota còn mời một cựu chiến binh người Canada gốc Ukraine là Yaroslav Hunka đến & được giới thiệu như một “cựu anh hùng thời chiến tranh” & “đang chiến đấu cho nền độc lập của Ukraine chống lại quân xâm lược Nga và tiếp tục hỗ trợ quân đội cho đến ngày nay”. Ngay sau đó, các nghị sĩ Canada đã đồng loạt đứng dậy vỗ tay cổ vũ cho Hunta.
Trớ trêu thay, chỉ vài ngày sau, các tổ chức nhân quyền quốc tế và Do Thái đã lên tiếng tố cáo “cựu binh Hunka” từng phục vụ trong Sư đoàn Waffen Grenadier số 14 của SS Đức Quốc xã bị Tòa án Quốc tế Nuremberg tuyên bố là tội phạm chiến tranh. Thế là rất nhanh chóng, cả Quốc hội lẫn Chính phủ Canada trở thành đối tượng bị phê phán mạnh mẽ ở cả Canada & trên thế giới.
Dù ông Chủ tịch Hạ viện Rota đã phải xin lỗi, biện minh rằng “không hề biết ông ta từng phục vụ trong một đơn vị của SS Đức Quốc xã”…, rồi phải chính thức từ chức vì scandal này, làn sóng phản đối mạnh mẽ ở cả trong và ngoài nước vẫn tiếp tục khiến Thủ tướng Justin Trudeau cũng đã phải lên tiếng “xin lỗi công chúng, xin lỗi các nạn nhân chế độ phát xít trong Thế chiến II vì vụ việc vô cùng xấu hổ này”.
Màn kịch “Anh hùng Ukraine” tại Quốc hội Canada bị lật tẩy vào thời điểm không thể xấu hơn đối với Tổng thống Zelensky nói riêng & Ukraine nói chung. Trước hết là trên chiến trường, cuộc phản công được Ukraine và phương Tây kỳ vọng rất nhiều vẫn chưa có mấy tiến triển bất chấp nhiều tổn thất đáng kể. Tiếp theo là những rạn nứt trong quan hệ của Ukraine với các nước đồng minh NATO, trước hết và không chỉ là với Hungary & đặc biệt là Ba Lan & chỉ về vấn đề xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Kế đến là nguy cơ thay đổi chính phủ ở các nước láng giềng khiến sự ủng hộ cho Ukraine có thể bị lung lay, trong đó mới nhất là cuộc bầu cử quốc hội ở Slovakia đã đem lại thắng lợi cho đảng đối lập của cựu Thủ tướng Fico, người đã thẳng thừng tuyên bố “Slovakia có nhiều vấn đề quan trọng hơn là ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến chống Nga”. Cuối cùng là những khó khăn nội bộ ở Mỹ khiến khoản viện trợ vũ khí hơn 6 tỷ USD được hứa đã tạm thời bị Hạ viện do phe Cộng hòa nắm giữ gác lại.
Đây quả là một quãng thời gian “họa vô đơn chí” đối với Tổng thống Zelensky nói riêng & Ukraine nói chung. Và với tình hình như thế này, quả là sẽ rất khó để Ukraine thực hiện được tuyên bố của Tổng thống Zelensky là quyết giành lại toàn bộ các vùng đất đã bị Nga chiếm trong thời gian qua.
Có thể nói rằng trong địa chính trị, ngay cả những liên minh mạnh nhất cũng có thể trở thành điểm yếu trong một số trường hợp nhất định. Trong khi Ukraine tiếp tục phụ thuộc vào sự hỗ trợ của các cường quốc phương Tây, nước này sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là đảm bảo rằng sự hỗ trợ này không suy giảm do những sai lầm ngoại giao, như vụ bê bối mới đây ở Canada, hoặc những thay đổi về xu hướng chính trị giữa các đồng minh của nước này. Nếu như trước đây chỉ có Hungary, thì gần đây đã có Ba Lan và mới nhất là Slovakia tuyên bố ngừng hỗ trợ cho Ukraine. Những diễn biến này cho thấy sự ủng hộ của quốc tế có thể “bốc hơi” nhanh đến như thế nào. Bên cạnh đó, Ukraine cũng sẽ phải giải quyết các cuộc tranh đấu nội bộ của chính mình khiến bối cảnh địa chính trị của cuộc xung đột Nga-Ukraine trở nên cực kỳ bấp bênh.
Tựu chung, trong quá trình nỗ lực thu hồi các lãnh thổ đã mất, Tổng thống Zelensky sẽ buộc phải thận trọng để không thất bại trong cuộc chiến giành dư luận và sự ủng hộ của quốc tế. Các sự cố và diễn biến khác nhau được thảo luận ở đây nhấn mạnh bản chất nhiều mặt, hết sức mong manh trong các mối quan hệ bang giao của Ukraine. Chúng đóng vai trò như một lời nhắc nhở kịp thời rằng trong trò chơi chính trị quốc tế đầy hệ trọng này, ngay cả những đồng minh thân cận nhất của bạn cũng có thể vô tình trở thành gót chân Achilles của bạn.
Ngô Tiến Long là nhà Ngoại giao chuyên nghiệp đã nghỉ hưu; trưởng thành từ cán bộ nghiêu cứu khu vực Đông Âu; đã từng là Cục trưởng Bộ Ngoại giao & Phó Tổng Biên tập báo Quốc tế (sau là TG&VN) của BNG. Ông hiện là 1 facebooker hàng ngày có bài phản ánh suy nghĩ cá nhân về các vấn đề thời sự nổi cộm ở trong nước & trên thế giới.
