#3 - Sự kiện - Hamas tấn công bất ngờ: Israel tuyên bố chiến tranh
Ngô Di Lân
Nguồn: Nikkei
Bức tranh toàn cảnh
Trong một đợt leo thang xung đột chưa từng có, Hamas đã phát động một cuộc tấn công phối hợp ở quy mô lớn nhằm vào Israel, khiến ít nhất 250 người chết và 1.500 người thương vong. Vụ tấn công đã gây chấn động cộng đồng quốc tế, ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao và có khả năng làm thay đổi cục diện địa chính trị của Trung Đông. Tác động tâm lý đối với người Israel được coi là tương đương cú sốc sau vụ tấn công 11/9 ở Mỹ.
Các phe phái liên quan
Hamas: Một lực lượng vũ trang người Palestine cai trị Dải Gaza, bị nhiều quốc gia coi là tổ chức khủng bố, trong đó có Mỹ và EU.
Hezbollah: Một lực lượng vũ trang Lebanon được Iran hậu thuẫn, trước đây nhóm này đã chiến đấu với Israel và là một nhân tố quan trọng trong nền chính trị Lebanon.
Israel: Một quốc gia Trung Đông với phần lớn dân số là người Do Thái, nước này có xung đột với Palestine về lãnh thổ và tư cách nhà nước.
Ả Rập Saudi: Là đồng minh chủ chốt của Mỹ ở Trung Đông, thời gian gần đây nước này có thiện cảm với Israel nhưng chưa chính thức công nhận.
Iran: Một cường quốc trong khu vực, là kẻ thù không đội trời chung của Israel và là nước bảo trợ chính cho cả Hamas và Hezbollah.
Diễn biến chính
Cuộc tấn công
• Quy mô: Đây là cuộc tấn công lớn nhất của Hamas trong nhiều năm qua, liên quan đến các cuộc tấn công phối hợp bằng tên lửa và các cuộc tấn công trên bộ trên lãnh thổ Israel.
• Thương vong: Hơn 250 người Israel thiệt mạng và ít nhất 1.500 người bị thương. Số lượng con tin vẫn chưa được xác định nhưng được suy đoán là lên tới hàng chục.
• Thời điểm: Vụ tấn công xảy ra gần 50 năm sau Chiến tranh Yom Kippur (1973), cuộc xung đột giữa Israel và liên minh các quốc gia Ả Rập do Ai Cập và Syria lãnh đạo. Nó cũng trùng với ngày lễ Simchat Torah của người Do Thái.
Israel trả đũa
• Về mặt quân sự: Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã tuyên bố tình trạng chiến tranh và đang chịu áp lực phải có phản ứng quân sự quyết liệt. Ông thề sẽ tiến hành một "cuộc chiến lâu dài và khó khăn" chống lại Hamas.
• Đoàn kết nội bộ: Cuộc xung đột đã đoàn kết nội bộ giới cầm quyền Israel, ít nhất là tạm thời, mang lại cho Netanyahu sự hậu thuẫn chính trị cho các hành động của mình. Các đảng đối lập đã hủy bỏ các cuộc biểu tình đã lên kế hoạch chống lại ông Netanyahu.
• Kế hoạch: Với số lượng thương vong và con tin đang tăng dần, một cuộc đổ bộ của quân đội Israel và thậm chí là tái chiếm tạm thời Gaza đang được cân nhắc. Đây sẽ là một sự leo thang đáng kể vì Israel trước đây luôn cảnh giác với các hoạt động sử dụng bộ binh ở Gaza.
Phản ứng quốc tế
Phương Tây lên án: Các nhà lãnh đạo ở Tây Âu như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã lên án mạnh mẽ Hamas. Macron bày tỏ "sự đoàn kết hoàn toàn với nạn nhân", trong khi Scholz đã lên án vụ tấn công của Hamas trên mạng xã hội.
Quan điểm của Mỹ: Mỹ đang đặc biệt thận trọng, cân bằng sự ủng hộ truyền thống dành cho Israel với các nỗ lực ngoại giao nhằm duy trì quan hệ với các quốc gia Ả Rập. Chính quyền Biden đã kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức nhưng chưa lên án rõ ràng Hamas.
Hỗ trợ từ Iran và Hezbollah: Cả hai đều ca ngợi cuộc tấn công, trong đó Iran thề sẽ đứng về phía các chiến binh Palestine. Thiếu tướng Iran Yahya Rahim Safavi tuyên bố cuộc chiến với Israel là "vinh quang".
Nguồn: NYTimes
Đánh giá
Quan hệ Ả Rập Saudi-Israel: Cuộc tấn công có thể là một phản ứng trước mối quan hệ ngày càng nồng ấm giữa Israel với Ả Rập Saudi. Ả Rập Saudi đang đàm phán một hiệp ước phòng thủ với Mỹ để đổi lấy bình thường hóa quan hệ với Israel, một động thái có thể ảnh hưởng tiêu cực đến lợi ích của người Palestine.
Tù nhân Palestine: Một trong những mục tiêu của Hamas có thể là bắt giữ con tin để đảm bảo thả các tù nhân Palestine từ cả Bờ Tây và Gaza trong các nhà tù của Israel.
Nâng cao uy tín: Cuộc tấn công có thể là một cách để Hamas khẳng định sự phù hợp và khả năng của mình, đặc biệt là trước những nỗi thất vọng về viện trợ tài chính và các hạn chế đối với người lao động.
Hệ luỵ
Tam giác Mỹ-Israel-Arab Saudi: Cuộc xung đột có thể làm gián đoạn các cuộc đàm phán đang diễn ra về một hiệp ước liên minh giữa Ả Rập Saudi và Mỹ để đổi lấy việc nước này bình thường hóa quan hệ với Israel.
Tác động tiêu cực đến an ninh toàn cầu: Sự leo thang giữa Israel và Hamas không chỉ là vấn đề khu vực; nó có thể hút các cường quốc vào một cuộc xung đột mở, gây bất ổn cho một Trung Đông vốn đã đầy biến động, ảnh hưởng đến an ninh toàn cầu.
